Rezerwaty przyrody
Rezerwat Starzyna - utworzony w 1979 r., o powierzchni 369,45 ha.
Celem rezerwatu jest zachowanie w stanie naturalnym fragmentu lasów puszczańskich z typowo wykształconymi zbiorowiskami roślinnymi, odznaczającymi się bogatą florą.
Teren rezerwatu jest lekko sfałdowany, wyniesiony średnio 170 m nad poziom morza. Dominują gleby brunatne wyługowane, obok nich występują gleby płowe, rdzawe właściwe i torfowe.
W rezerwacie stwierdzono 11 zbiorowisk leśnych i kilka nieleśnych. Dominuje zbiorowisko grądu miodownikowego we wszystkich wariantach zmienności oraz trzcinnikowo-świerkowy bór mieszany świeży. Ten ostatni ma w rezerwacie najbardziej typową postać, w Puszczy Białowieskiej nigdzie nie reprezentowaną.
Flora rezerwatu liczy 300 gatunków roślin naczyniowych, w tym 18 podlegających ochronie ścisłej. Są to, m.in.
Pełnik europejski
widłak: jałowcowaty i goździsty, pełnik europejski, wawrzynek wilczełyko, arnika górska, lilia złotogłów, gnieźnik leśny. Poza tym 7 gatunków podlega ochronie częściowej: kopytnik pospolity, kruszyna pospolita, marzanka wonna, bagno zwyczajne, konwalia majowa, pierwiosnka lekarska i kalina koralowa.
Najbardziej rozpowszechnionym drzewem w rezerwacie jest świerk pospolity. Razem z sosną zwyczajną tworzą górne piętro rezerwatu. Towarzyszą im: dąb szypułkowy, brzoza brodawkowata, grab zwyczajny, osika, lipa drobnolistna i klon zwyczajny.
Lipa drobnolistna
W podszycie rosną: leszczyna, kruszyna pospolita oraz sporadycznie wierzba iwa. Wszystkie zbiorowiska leśne mają charakter naturalny.
W rezerwacie rośnie 26 drzew uznanych za pomniki przyrody.
Spotkać tu można żubra, jelenia, łosia, sarnę, rzadziej rysia i wilka, a sporadycznie głuszca.
Inne strony: www.zielonewrota.pl
Rezerwat Jelonka - utworzony w 1989 r. o powierzchni 227 ha, położony na terenie Nadleśnictwa Bielsk Podlaski, w gminie Kleszczele /przy granicy gminy Dubicze Cerkiewne/ 1 km na południowy-zachód od wsi Jelonka, po obu stronach szosy z Hajnówki do Kleszczel. Rezerwat na całej powierzchni podlega ochronie ścisłej. Celem rezerwatu jest zachowanie kompleksu muraw piaskowych, jałowczysk i zarośli jałowcowo-osikowych powstałych na jałowych nieużytkach porolnych, odznaczających się swoistą szatą roślinną i podlegających sukcesji wtórnej prowadzącej do odtworzenia ekosystemu leśnego.
Teren rezerwatu wzniesiony od 180 do 185 m n.p.m., jest lekko pochylony w kierunku południowo-wschodnim. Pokrywają go utwory zlodowacenia środkowopolskiego. Są to głownie piaski i żwiry z głazami.
Pomimo ubogich gleb szata roślinna jest dość bogata i urozmaicona. Występuje tu ponad 150 gatunków roślin naczyniowych, około 40 gatunków mszaków i ponad 60 gatunków porostów. Występują m. in. goździk piaskowy,łyszczec baldachogronowy, strzęplica sina, mącznica lekarska, chroszcz nagołodygowy.
Największą powierzchnię na terenie rezerwatu zajmuje zbiorowisko murawy piaskowej z udziałem jałowców z dominacją takich gatunków jak jasieniec piaskowy, kocanki piaskowe, bylica polna, jastrzębiec kosmaczek, szczaw polny, szczotlicha siwa, gorysz pagórkowaty. W zbiorowisku tym występują też liczne porosty.
W miejscach o najbardziej zaawansowanym procesie sukcesji, gdzie wśród zarośli jałowca wkraczają gatunki drzewiaste: sosna, osika, brzoza brodawkowata, pojawiają się krzewy: janowiec barwierski, szczodrzeńce: ruski i rozesłany oraz wierzby: uszata, rokita, a wśród roślin zielonych coraz większy udział uzyskują ciemiężyk białokwiatowy.
Inne strony: www.zielonewrota.pl
Rezerwat Czechy Orlańskie - utworzony w 1995 r., o powierzchni 77,95 ha.
Szkółka zadrzewieniowa - Czechy Orlańskie
Celem ochrony jest:
- zachowanie naturalnego charakteru borów sosnowo-świerkowych stanowiących pozostałość dawnej Puszczy Bielskiej, wchodzącej w skład makroriegionu Niziny Północnopodlaskiej,
- udokumentowanie zjawiska kształtowania się zbiorowisk leśnych na rubieży leśno-osadniczej i fitogeograficznej.
Rezerwat będzie stanowił ważne i niezbędne dopełnienie obrazu spontanicznych przemian roślinności na gruntach porolnych.
Obszar całego rezerwatu podlega ochronie częściowej z wyłączeniem jakichkolwiek zabiegów na stałych powierzchniach badawczych i w ich pasie ochronnym.
Lasy rezerwatu wykształciły się na utworach zlodowacenia środkowopolskiego w zasięgu stadiału mazowiecko-podlaskiego. Piaski i żwiry wodnolodowcowe stanowią skałę macierzystą tutejszych gleb bielicowych o średnio głębokim poziomie wód gruntowych.
Teren rezerwatu porastają około 100 letni bór sosnowy i świerkowo-sosnowy. Największą powierzchnię zajmuje bór brusznicowy a w płaskich obniżeniach występuje bór trzęślicowy. Podszycie i runo są dobrze rozwinięte i zawierają wszystkie typowe elementy zbiorowisk borowych.
Flora obejmuje 13 gatunków drzew, 10 gatunków krzewów, 11 gatunków krzewinek, około 90 gatunków roślin zielonych i 15 gatunków mszaków. Ochronie ścisłej podlegają m. in.
Pomocnik balaszkowaty goździk piaskowy
goździk piaskowy, wawrzynek wilcze łyko, widłaki, tyszczec wiechowaty, pomocnik baldaszkowaty, arnika górska, tajęża jednostronna. Ochronie częściowej podlega m. in. kruszyna, bagno zwyczajne, mącznica lekarska, porzeczka czarna i kalina, marzanna wonna.
